10 خوبی و بدی پختن غذا در زودپز

زودپزها ظروف شگفت انگیزی هستند که از گذشتههای دور تا به امروز مورد استفاده قرار میگرفتند. اولین مدل این محصول در سال 1679 توسط فردی به نام Denis Papin به جهان معرفی و از آن زمان تا کنون با تغییرات زیادی، اکنون با این شکل و شمایل پیش روی ماست. اما زودپز نیز مانند هر محصول دیگری از معایب و مزایایی برخوردار است که در این مطلب میخواهیم به آنها بپردازیم:
زودپز چیست؟
قبل از هر چیز بهتر است با زودپز و عملکرد آن آشنا شویم. چگونه در سریعترین زمان ممکن بافت سخت و سفت مواد غذایی را نرم و قابل خوردن میکند؟ در این وسیله پخت و پز همه مواد و ترکیبات درون یک ظرف در بسته قرار گرفته و تحت فشار پخته میشوند. در واقع اساس کار این محصول فشار و بخار است. برخی از این ظروف به صورت برقی هستند و برقی برای پخت مواد غذایی نیاز به حرارت دارند. زودپزها مواد غذایی را در زمان کمتری پخته و دمایی که ایجاد میکنند تقریبا تا 242 درجه نیز میرسد.
روی زودپزها یک دریچه نیز دیده میشود که بخار ایجاد شده در محفظه زودپز را به بیرون منتقل کرده و از این طریق باعث کنترل فشار داخل آن میشود. در زودپز میتوانید مرغ، گوشت، سیب زمینی سبزیجات سفت، لوبیا، برنج، انواع سوپ، دسرهای مختلف مانند چیز کیک و بسیاری از مواد غذایی دیگر را بپزید.
10 مزایا و معایب استفاده از زودپز
استفاده از این وسیله برای پخت غذا مزایا و معایبی دارد در اینجا به آنها اشاره کردهایم:
خوبی های زودپز
1. حفظ مواد مغذی
زمانی که یک ماده غذایی پخته میشود، بسیاری از مواد مغذی از آن خارج میشود. بنابراین اگر زمان این فرایند، کمتر باشد، این ترکیبات در غذا باقی میماند. به همین دلیل استفاده از زودپز، سالمتر از یک قابلمه یا دیگر وسایل پخت و پز است. به علاوه زودپزها نیاز به آب زیادی برای پخت مواد غذایی ندارند. حتی اگر آبی هم داخل آن وجود داشته باشد، بر اثر گرما و فشار به سرعت تبخیر خواهد شد. به همین دلیل ترکیبات مغذی موجود در مواد غذایی در آن حفظ میشود.
2. ایمنی بالا
شاید شما هم شنیده باشید که یک زودپز به دلیل فشار زیادی که به آن وارد شده، ترکیده است! این موضوع شاید در گذشته وجود داشت، اما اکنون طراحی زودپزها به قدری پیشرفت کرده که ایمنی آن را بسیار بالاتر برده است. دریچهها در مدلهای جدید، بهتر و کاملتر است.
3. از بین برنده سم بوتولیسم
بوتولیسم یک عفونت باکتریایی در بسیاری از مواد غذایی است که اگرچه نادر است، اما گاهی میتواند کشنده باشد. علائم اولیه این عفونت نیز ضعف، تاری دید و خستگی، به همراه استفراغ و اسهال است. این باکتریها ممکن است در صورت پخت و پز نامناسب درون غذا رشد کنند چرا که جایگاه اصلی آن در خاک و آب است اما در زودپز با دمای 185 درجه و در مدت تنها 5 از بین خواهد رفت.
4. صرفهجویی در زمان
زمانی که از زودپز استفاده میکنید، مدت پخت غذا تقریبا به 3/1 میرسد. این موضوع باعث صرفه جویی در زمان خواهد شد. حرارت زیاد و بخاری که خارج نشده و تنها مواد غذایی را میپزد، اصلیترین چیزی است که در این محصولات دیده میشود.
5. جلوگیری از ایجاد ترکیبات مضر
برخی از مواد غذایی در صورت پخت، باعث ایجاد ترکیبات مضری میشوند که به مرور آسیبهای جدی را در بدن ایجاد خواهد کرد. به عنوان مثال سیب زمینی پخته که با تشکیل آکریل آمید ممکن است احتمال بروز سرطان و ناباروری را بالاتر ببرد. زودپز این احتمال را به شدت کاهش میدهد. همچنین به طور موثر در کاهش لکتین (ترکیبی که مانع جذب مواد مغذی در بدن میشود) و آفلاتوکسین (توسط کپکها تولید میشود) در غذاهایی مانند لوبیا، برنج، گندم و ذرت موثر است.
6. صرفه جویی در انرژی
زمانی که شما از زودپز استفاده میکنید تمام مواد غذایی را به صورت یکجا درون یک ظرف در بسته خواهید ریخت. بنابراین نیازی به پخت و پز هر کدام از آنها به صورت جداگانه و استفاده از چندین شعله، فر و مایکروویو نخواهید داشت. همچنین نیاز به صرف آب برای شستشوی تعداد زیادی قابلمه و ظرف نخواهید داشت. همه این موارد به معنی صرفه جویی در انرژی است.
7. حفظ طعم غذا
ویژگی دیگری زودپز حفظ طعم غذاست. زودپز تا حدودی به وسیله بخار مواد غذایی را میپزد. این فرایند باعث میشود تا آب خود این ترکیبات برای پخت استفاده شده و در نتیجه طعم نهایی آن حفظ شود.
8. امکان خرید با توجه به بودجه
کافی است سری به فروشگاههای مختلف بزنید تا با انواع مختلفی از زودپزها آشنا شوید. این محصولات در رده قیمتی متفاوتی قرار میگیرند که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند. اما در نهایت هدف تمام آنها یکی بوده و آن هم پخت مواد غذایی در سریعترین زمان است.
9. ایجاد حرارت کمتر در آشپزخانه
زمانی که درب زودپز به طور محکم بسته میشود، دیگر حرارتی از آن خارج نخواهد شد. بنابراین این گرما به محیط اطراف و درون آشپزخانه شما نیز منتقل نشده و در حین پخت خنک میمانید. به خصوص در روزهای گرم تابستان که معمولا آشپزی بسیار سخت است.
10. کارکرد آسان
استفاده از زودپز بسیار آسان است. در حین پخت غذا نیاز به انجام هیچ کاری نخواهید داشت. تنها باید مواد غذایی را داخل آن قرار دهید و حرارت مورد نیاز برای پخت آنها را تامین کنید.

بدی های زودپز
1. چک کردن غذا ممنوع!
مشکلی که در اغلب زودپزها دیده میشود، مربوط به ناتوانی در چک کردن غذاست. متاسفانه به دلیل فشار بخاری که در محفظه داخلی زودپز ایجاد میشود تا زمان اتمام پخت و خارج شدن بخار توسط دریچه آن نمیتوانید داخلش را در حین پخت چک کنید و این یکی معایب اصلی آن است.
2. زمان پخت متفاوت مواد غذایی
یکی از مشکلاتی که در استفاده از زودپز وجود دارد، زمان پخت متفاوت مواد غذایی است. به عنوان مثال ممکن است شما سیب زمینی، هویج، گوشت و … را در یک زمان درون آن قرار دهید که مسلما پخت سیب زمینی سریعتر است. بنابراین باید آنهایی که به هم نزدیکتر هستند، را درون زودپز قرار دهید.
3. عدم تونایی در اضافه کردن چاشنی
زمانی که به وسیله یک قابلمه غذای خود را میپزید، در حین پخت امکان چشیدن و اضافه کردن نمک، فلفل، روغن و … را خواهید داشت. در صورتیکه زودپز این امکان را به شما نمیدهد. باید همه چیز را در ابتدا یا انتها به آنها اضافه کنید.
4. ارتفاع بالا، زمان بیشتر
زودپزها با استفاده از آب جوش و فشار کار میکنند. در ارتفاعات به دلیل فشار کم، آب نیز دیرتر به جوش میآید. این موضوع در پروسه فعالیت این وسیله موثر بوده و در نتیجه باعث میشود تا زمان پخت طولانیتر شود. با آزمون و خطا میتوانید زمان مناسب را پیدا کنید. البته باز هم این زمان نسبت به یک قابلمه معمولی بسیار کمتر است.
5. مدلهای گران، گزینهای بهتر
برخی از زودپزهای موجود در بازار که کیفیت بالایی دارند، ممکن است از قیمت بالاتری نیز برخوردار باشند. در این محصولات مطمئنا ویژگیهای بهتری مانند طول عمر بالاتر، پخت بهتر غذاها و … را خواهید دید.
6. تنها مناسب برخی از مواد غذایی
زودپزها تنها برای برخی از مواد غذایی مناسب هستند. به عنوان مثال اگر بخواهید یک استیک را برشته کنید، استفاده از یک زودپز انتخاب خوبی نخواهد بود.
7. امکان پخت بیش از حد
در مواقعی ممکن است افرادی تجربه کافی برای کار با این محصول را نداشته باشند. در این شرایط زمان دقیق غذاها در دست نبوده و ممکن است، باعث شود مواد غذایی بیش از اندازه پخته شود. زمان مناسب تنها با تکرار پخت غذا در زودپز به دست خواهد آمد.
8. نیاز به تعویض واشر
گاهی ممکن است واشری که روی زودپز برای خروج بخار در نظر گرفته شده، نیاز به تعویض یا تعمیر داشته باشد. بدون واشر عملا این محصول بی استفاده خواهد بود.
9. تشخیص زمان پخت غذا
شما در حین پخت غذا به وسیله زودپر باید به صورت حدسی و بر اساس تجربه، پخت کامل مواد غذایی را تشخیص دهید. چرا که امکان چک کردن غذا در حین پخت وجود ندارد.
10. کیفیت پایین جنسهای ارزان
اگر به دنبال ارزانترین قیمت زودپز هستید، بهتر است به کیفیت آن نیز توجه کنید. ممکن است برخی از محصولات ارزان قیمت توسط برندی نامعتبر تولید شوند که در نهایت، تنها برای مدت کوتاهی با عملکردی ضعیف برای شما کار کنند.
در آخر
زودپز یک وسیله ضروری در فضای آشپزخانه شما نیست. تنها زمانی اهمیت وجودش را درک میکنید، که یکبار از آن استفاده کرده و طعم نهایی غذا را چشیده باشید. این مطلب به طور کامل هر آنچه که در مورد مزایا و معایب این محصول وجود داشت را در اختیارتان قرار داده است. اکنون انتخاب با خود شماست.